ΝΤΕΠΟΖΙΤΟ ΚΑΙ ΜΠΑΚΕΤΟ

Εκτός από τα σκάφη με τα οποία εξασκείτο η σπογγαλιεία υπήρχαν και αυτά που τροφοδοτούσαν και υποστήριζαν τα μικρά σφουγγαράδικα.

Τα «ντεπόζιτα» ήταν συνήθως μπρατσέρες (δίστηλα καΐκια με πανιά ψάθες) που ταξίδευαν μαζί με τις «σκάφες» και τους «αχταρμάδες» ή κουβαλούσαν τις «γυαλάδικες βάρκες» στις ακτές της Β. Αφρικής.

Τα «ντεπόζιτα» κουβαλούσαν επίσης το νερό και τα τρόφιμα για τους δύτες και τα υπόλοιπα μέλη των πληρωμάτων. Στο κατάστρωμά τους παρασκευαζόταν καθημερινά το φαγητό και στις κουκέτες τους ξεκουράζονταν οι δύτες και τα πληρώματα. Συνήθως ένα «ντεπόζιτο» υποστήριζε περισσότερα από ένα σπογγαλιευτικά σκάφη, τα οποία έφευγαν από κοντά του με το πρώτο φως της ημέρας για αλίευση σφουγγαριών και επέστρεφαν όταν είχε πλέον βραδιάσει. Επάνω στο «ντεπόζιτο» γινόταν συνήθως και το πρώτο καθάρισμα και πλύσιμο των σφουγγαριών.

Άλλες μπρατσέρες ονομάζονταν «μπακέτα» και δουλειά τους ήταν η επικοινωνία μεταξύ των σφουγγαράδικων που βρίσκονταν στη Β. Αφρική και των τόπων προέλευσής τους. Συνήθως έφερναν πίσω στην Ελλάδα σφουγγάρια και πήγαιναν ξανά στην Β. Αφρική με τρόφιμα, αλληλογραφία, νέα πληρώματα και δύτες. Στη σπογγαλιεία δούλευε ένας μεγάλος αριθμός σκαφών φτιαγμένων αποκλειστικά για αυτή τη χρήση ή προσαρμοσμένα στις ανάγκες των σφουγγαράδων.   

Τα σχήματα και η κατασκευή των τύπων των σκαφών που είχαν επινοηθεί για τη σπογγαλιεία ήταν τόσο πολύ προσαρμοσμένα σε συγκεκριμένες χρήσεις, ώστε όταν εγκαταλείπετο μία από τις μεθόδους σταματούσαν ταυτόχρονα να σκαρώνονται και οι αντίστοιχοι τύποι σκαφών. Έτσι κάπου στις αρχές του 20ού αιώνα σταμάτησαν να κατασκευάζονται σκάφες. Στη δεκαετία του 1970 σταμάτησαν να κατασκευάζονται «αχταρμάδες», ενώ οι γυάλες συνέχισαν σποραδικά να κατασκευάζονται γιατί χρησιμοποιούνται πλέον για άλλες χρήσεις, όπως για παράδειγμα στο ψάρεμα χταποδιών. Σήμερα δεν έχει διασωθεί καμία σκάφη, ενώ οι εναπομείναντες αχταρμάδες δεν ξεπερνούν τους 5-6 σε όλη την Ελλάδα. Ένας από αυτούς αγοράστηκε πρόσφατα από το ναυτικό μουσείο της Καλύμνου και ευχόμαστε να συντηρηθεί και να αποκατασταθεί σωστά ώστε να αποτελέσει ένα ζωντανό μνημείο της νεότερης ιστορίας του νησιού που ταυτίστηκε για πάνω από ένα αιώνα με τη μοίρα της ελληνικής σπογγαλιείας.

Πηγή

Κώστας Δαμιανίδης – από το ένθετο «Επτά Ημέρες» της Καθημερινής 13/9/1998