ΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ

Παρόλο που η περίοδος του Μεσοπολέμου αυτή ήταν γεμάτη ακραία αρνητικά γεγονότα (όπως ήταν οι πόλεμοι, η Μικρασιατική καταστροφή και το οικονομικό Κραχ του ’29), η ενσωμάτωση των προσφύγων που έφερναν μαζί τους προηγμένες αντιλήψεις για τους τομείς της γαστρονομίας και της διασκέδασης, η πλήρης κοινωνική απελευθέρωση του γυναικείου φύλου, καθώς και οι νέες τεχνολογικές ανακαλύψεις που άλλαξαν την καθημερινή ζωή των κατοίκων της πόλης (ηλεκτρισμός, οικιακές συσκευές, τηλέφωνο, αυτοκίνητο, κινηματογράφος κ.ά.), όχι μόνο ανέβασαν το βιοτικό επίπεδο, αλλά επηρέασαν τον τρόπο ζωής, τα ήθη και τα έθιμα.

Οι εκλογές του 1928 θα αναδείξουν τη μακροβιότερη κυβέρνηση του Μεσοπολέμου, αυτή των Φιλελευθέρων (1928-1932), υπό τον Ελ. Βενιζέλο, η οποία θα εφαρμόσει ένα πρόγραμμα ανασυγκρότησης και μεταρρυθμίσεων. Η οικονομία –στη συγκυρία της άφιξης των προσφύγων (διεύρυνση αγοράς, προσφορά εργατικού δυναμικού, αλλά και επιχειρηματική δραστηριοποίηση)- γνωρίζει σχετική ανάπτυξη και μετασχηματίζεται προς σύγχρονες μορφές οργάνωσης της παραγωγής, τόσο του πρωτογενούς όσο και του δευτερογενούς τομέα.

1 Το Αυτοκίνητο

Το 1926, στην Αθήνα αντιστοιχούσε ένα αυτοκίνητο σε 130 κατοίκους και οι επιβατικές άμαξες από 787 το 1925 είχαν περιοριστεί σε 412 έναν χρόνο αργότερα, ενώ οι φορτηγές άμαξες (4935) ήταν όσες περίπου και τα αυτοκίνητα το 1925 (4732).

Την ίδια πάνω κάτω εποχή, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Αστυνομίας Πόλεων, που είχε ιδρυθεί ήδη από το 1920 και είχε την ευθύνη αρχικά για τη ρύθμιση και τον έλεγχο για «την ανά τας οδούς κίνησιν», περνούσαν από τα Χαυτεία περισσότερα από 1000 αυτοκίνητα, τρία χρόνια πριν ο Γιώργος Θεοτοκάς, είχε καταθέσει τη δική του «φουτουριστική εξύμνηση της τεχνολογίας», ανάγοντας σε σύμβολο της Γενιάς του 30 τη Λεωφόρο Συγγρού, εξεικονίζοντας την αισθητική του μοντερνισμού, του αυτοκινήτου, της ταχύτητας, των δρόμων όπου κυλούν και τρέχουν τα αυτοκίνητα, την αισθητική της Λεωφόρου Συγγρού, πολλαπλά εμβληματικής αρτηρίας προς τη θάλασσα, σύμβολο και τόπου δοκιμής υλικών και πρόκρισής τους, υλικών που συνθέτουν και συστήνουν τον μοντερνισμό, ήδη από καιρό.

Στο τέλος Δεκεμβρίου του 1929, η Τουριστική Γεωγραφία της Ελλάδος που εξέδωσε ο  ΕΟΤ σημείωνε πως «ο αριθμός των αυτοκινήτων στην Ελλάδα είναι σχετικά περιορισμένος, λόγω της κακής καταστάσεως του οδικού δικτύου» και συναριθμούσε σε 24.151 τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούσαν στη χώρα, από τα οποία 16,255 επιβατικά, ενώ στη διάρκεια του ιδίου αυτού έτους είχαν εισαχθεί 4331.

Την ίδια εποχή, οι διαφημίσεις αυτοκινήτων στον Τύπο αυξάνουν και πληθαίνουν. Λόγου χάριν, ο Βουτσαράς, στην οδό Βουλής 4, αντιπροσωπεύει το «υπέροχον Buick», ο Βήχος, στον αριθμό 9 του ίδιου δρόμου (τηλέφωνο 8-30), ανακοινώνει ότι πουλά «αυτοκίνητα, εξαρτήματα, ελαστικά για φορτηγά όλων των διαστάσεων». Η «Ανώνυμος Αθηναϊκή Εταιρεία προς ενίσχυσιν της Βιομηχανίας και του Εμπορίου», η οποία είχε ιδρυθεί το 1918, με συμμετοχή της Τράπεζας Αθηνών, προτείνει «αυτοκίνητα επιβατικά, βαρέα, ρυμουλκά, συγκοινωνίας» και «ανταλλακτικά, εξαρτήματα, ελαστικά, έλαια», η «Ανατολική Εμπορική Εταιρεία», που ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του Δ.Σ. της Τράπεζας Αθηνών, επίσης, διέθετε τμήμα αποκλειστικά για την πώληση των αυτοκινήτων που αντιπροσώπευε.

Πρέπει να ξέρουμε ότι δεν εισήγοντο τα αυτοκίνητα ως ενιαίο σύνολο, αλλά εισήγετο το πλαίσιο και τα μηχανικά μέρη, ενώ τα αμαξώματα – ιδίως αυτά από ξύλο – κατασκευάζονταν στην Ελλάδα. Κάποιοι αμαξοποιοί ήταν και εισαγωγείς αυτοκινήτων. Έτσι, η εμπορία αυτοκινήτων στη χώρα μας κατά την περίοδο αυτή εμπλέκει όχι μόνο την πλευρά του δικτύου των αντιπροσώπων, αλλά και συγχρόνως την πλευρά των αμαξοποιών.

Η Bean Cars ήταν μια μάρκα αυτοκινήτων που κατασκευαζοταν στην Αγγλία από την A. Harper Sons & Bean, Ltd σε εργοστάσια στο Dudley, το Worcestershire και το Coseley του Staffordshire. Η εταιρεία άρχισε να κατασκευάζει αυτοκίνητα το 1919 και διαφοροποιήθηκε σε ελαφρά επαγγελματικά οχήματα το 1924. Η Bean αντιμετώπισε οικονομικές δυσκολίες και η χαλυβουργία Hadfields Limited την ανέλαβε το 1926. Η κυκλοφορία ενός νέου ατελώς ανεπτυγμένου μοντέλου το 1928 επιδείνωσε τις πωλήσεις και η εταιρεία σταμάτησε να κατασκευάζει αυτοκίνητα το 1929. Η Hadfields συνέχισε την παραγωγή οχημάτων Bean ως "Bean New Era" έως τον Ιούνιο του 1931. Το 1933, η Hadfield επανεκκίνησε εκ νέου την εταιρεία ως Beans Industries, κατασκευάζοντας εξαρτήματα για άλλους κατασκευαστές αυτοκινήτων.

Willys ήταν ένα εμπορικό σήμα που χρησιμοποίησε η Willys – Overland Motors, μια αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία γνωστή για το σχεδιασμό και την παραγωγή στρατιωτικών τζιπ (MBs) και πολιτικών εκδόσεων (CJs) κατά τον 20ο αιώνα. Το 1926, η Willys–Overland κατασκεύασε μια νέα σειρά μικρών αυτοκινήτων με το όνομα Willys–Overland Whippet. Στην οικονομική ύφεση της δεκαετίας του 1930 οι πωλήσεις της Willys χάθηκαν και η παραγωγή Whippet σταμάτησε το 1931.Τα μοντέλα του αντικαταστάθηκαν από τους Willys Six και Eight.

Η Kelly-Springfield Tire Company ήταν μια αμερικάνικη εταιρεία κατασκευής ελαστικών αυτοκινήτων. Ιδρύθηκε στο Σπρίνγκφιλντ του Οχάιο από τους Edwin Kelly και Arthur Grant το 1894. Αγοράστηκε το 1935 από την Goodyear Tire and Rubber Company, η οποία την διατήρησε ως θυγατρική έως το 1999, οπότε και ενσωματώθηκε στη Goodyear Βορείου Αμερικής. Συνεχίζει σήμερα ως μια μεγάλη μάρκα υπό την Goodyear.

Η Rudge Whitworth Cycles ήταν Βρετανική εταιρεία κατασκευής ποδηλάτων, σελών ποδηλάτων και τροχών μοτοσυκλετών και σπορ αυτοκινήτων που προέκυψε από τη συγχώνευση δύο κατασκευαστών ποδηλάτων το 1894, της Whitworth Cycle Co. του Μπέρμιγχαμ, που ιδρύθηκε από τον Charles Henry Pugh και τους δύο γιους του Charles Vernon και John και την Rudge Cycle Co. του Coventry (η οποία προήλθε από μια εταιρεία ποδηλάτων που ιδρύθηκε από τον Daniel Rudge από το Wolverhampton). Οι μοτοσυκλέτες Rudge παρήχθησαν από το 1911 έως το 1946. Η εταιρεία ήταν γνωστή για τις καινοτομίες της στον σχεδιασμό κινητήρων και κιβωτίων ταχυτήτων και τις αγωνιστικές της επιτυχίες. Η εταιρεία παρήγαγε επίσης τον πρώτο αποσπώμενο τροχό με ακτίνες το 1907 και ήταν γνωστή για τους τροχούς της σε σπορ αυτοκίνητα. Αυτό το εμπορικό σήμα συνεχίστηκε καλά στη δεκαετία του 1960.

H Dodge είναι μια αμερικανική μάρκα αυτοκινήτων και ένα τμήμα της Stellantis, με έδρα το Auburn Hills, Michigan. Ιδρύθηκε ως εργαστήριο μηχανημάτων την Dodge Brothers Company από τους αδελφούς Horace Elgin Dodge και John Francis Dodge στις αρχές του 1900. Αρχικά ήταν προμηθευτής ανταλλακτικών και συναρμολογημένων μερών για τις αυτοκινητοβιομηχανίες με έδρα το Ντιτρόιτ, κυρίως την Ford. Το 1914 άρχισε να κατασκευάζει πλήρη αυτοκίνητα τα "Dodge Brothers", πριν από την ίδρυση της Chrysler Corporation. Το εργοστάσιο βρισκόταν στο Hamtramck του Michigan και ονομάστηκε εργοστάσιο Dodge Main από το 1910 έως το κλείσιμό του τον Ιανουαρίο του 1980. Και οι δύο αδελφοί Dodge πέθαναν από την ισπανική γρίπη το 1920 και η εταιρεία πωλήθηκε από τις οικογένειές τους στον Dillon, Read & Co. το 1925 πριν πουληθεί στη Chrysler το 1928. Τα οχήματα με επωνυμία Dodge αποτελούσαν κυρίως φορτηγά και επιβατικά αυτοκίνητα πλήρους μεγέθους μέχρι τη δεκαετία του 1970, αν και έκανε συμπαγή αυτοκίνητα (όπως το Dart 1963-76) και αυτοκίνητα μεσαίου μεγέθους (όπως το "B-Body" Coronet and Charger από το 1965-78 ).

Το Hupmobile ήταν ένα αυτοκίνητο που κατασκευάστηκε από το 1909 έως το 1939 από την Hupp Motor Car Company του Ντιτρόιτ. Το πρωτότυπο αναπτύχθηκε το 1908. Η εταιρεία ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Το πρώτο μοντέλο Hupmobile, το Hupp 20, παρουσιάστηκε στην έκθεση αυτοκινήτου του Ντιτρόιτ το 1909 με άμεση επιτυχία. Το 1911 η Hupp έγινε μία από τις δύο αυτοκινητοβιομηχανίες που πρωτοστάτησαν στη κατασκευή αμαξωμάτων εξ ολοκλήρου από χάλυβα μαζί με την BSA στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Η Nash Motors Company με έδρα το Kenosha του Ουισκόνσιν στις ΗΠΑ κατασκεύαζε αυτοκίνητα από το 1916 έως το 1937. Από το 1937 έως το 1954, η Nash Motors ήταν το τμήμα αυτοκινήτων της Nash-Kelvinator Corporation. Η παραγωγή Nash συνεχίστηκε από το 1954 έως το 1957 μετά τη δημιουργία της American Motors Corporation. Πρωτοπόρησε σε μερικές σημαντικές καινοτομίες. Το 1938 έκανε το ντεμπούτο του συστήματος θέρμανσης και εξαερισμού που χρησιμοποιείται ακόμη σήμερα, την κατασκευή unibody το 1941, τις ζώνες ασφαλείας το 1950, το πρώτο αμερικάνικο κομπακτ αυτοκίνητο το 1950 και αυτοκίνητα υψηλών επιδόσεων (muscle cars) το 1957.

Το Fort Dunlop είναι το κοινό όνομα του αρχικού εργοστασίου ελαστικών και του κεντρικού γραφείου της Dunlop Rubber στην περιοχή Erdington του Μπέρμιγχαμ της Αγγλίας. Ιδρύθηκε το 1917, και το 1954 ολόκληρη η εργοστασιακή ζώνη απασχολούσε 10.000 εργαζόμενους. Κάποτε ήταν το μεγαλύτερο εργοστάσιο στον κόσμο, όταν απασχολούσε 3.200 εργαζόμενους.

Η Continental Tire the Americas, LLC, δραστηριοποιείται σαν την General Tire, είναι αμερικανική κατασκευάστρια ελαστικών αυτοκινήτων που ιδρύθηκε το 1915 στο Akron του Οχάιο από τους William Francis O'Neil, Winfred E. Fouse, C.J. Jahant, Robert Iredell, & H.B. Η Pushee ως The General Tire & Rubber Company (με τον διακριτικό τίτλο The General Tire & Rubber Co. ή General Tire.

Το REO Speed ​​Wagon ήταν ένα ελαφρύ μηχανοκίνητο φορτηγό που κατασκευάστηκε από την REO Motor Car Company. Είναι πρόγονος του φορτηγού. Πρωτοπαρουσιάστηκε το 1915 και η παραγωγή συνεχίστηκε τουλάχιστον το 1953 κάνοντας την REO (τα αρχικά του ιδρυτή της, Ransom Eli Olds) έναν από τους πιο γνωστούς κατασκευαστές εμπορικών οχημάτων στην Αμερική πριν από τον Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο. Παρόλο που ο βασικός σχεδιασμός και το στυλ του πλαισίου παρέμειναν αμετάβλητα, το Speed ​​Wagon κατασκευάστηκε σε μια ποικιλία διαμορφώσεων (φορτηγό παραλαβής και πάνελ, επιβατικό λεωφορείο) για να χρησιμεύσει ως όχημα μεταφοράς, γερανοφόρο, απορριμματοφόρο, και πυροσβεστικό, καθώς και σαν νεκροφόρα και ασθενοφόρο . Άλλοι κατασκευαστές παρείχαν ανταλλακτικά για την προσαρμογή του Speed ​​Wagon για ειδικούς σκοπούς. Το Speed ​​Wagon χρησιμοποίησε τους κινητήρες της σειράς "Gold Crown" της REO και θεωρήθηκε καλό για την ισχύ, την αντοχή και την ποιότητα. [5] Ενώ η REO παρήγαγε μερικά αμαξώματα με βάση το σασί αυτοκινήτου (το μοντέλο H) που ξεκίνησε το 1908 και είχε οργανώσει ένα τμήμα για την παραγωγή φορτηγών το 1910 με επιτυχία, η εισαγωγή του Speed ​​Wagon το 1915 ήταν ένα σημαντικό βήμα και μια επιτυχία στις πωλήσεις. Η εταιρεία πρόσφερε σύντομα μια ποικιλία μοντέλων Speed ​​Wagon με πολλές επιλογές και μέχρι το 1925 είχε παράγει 125.000. Μετά από χρόνια περίπου ίσης έμφασης στα αυτοκίνητα και τα φορτηγά, η REO έστρεψε πλήρως την εστίασή της στα φορτηγά, τερματίζοντας την παραγωγή αυτοκινήτων το 1936. Η παραγωγή για την πολιτική αγορά διακόπηκε κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, η οποία συνεχίστηκε το 1946.

Η International Harvester Company, ή συντομευμένη σε International ήταν αμερικανική κατασκευάστρια εταιρεία γεωργικού εξοπλισμού, αυτοκινήτων, εμπορικών φορτηγών, γκαζόν και προϊόντων κήπου, οικιακού εξοπλισμού και πολλά άλλα. Δημιουργήθηκε από τη συγχώνευση του 1902 της McCormick Harvesting Machine Company και της Deering Harvester Company και τριών μικρότερων κατασκευών Milwaukee. Στη δεκαετία του 1980 όλα τα τμήματα πωλήθηκαν εκτός από τα International Trucks που άλλαξαν το όνομα της μητρικής εταιρείας σε Navistar International. Οι μάρκες της περιλάμβαναν τους McCormick, Deering και αργότερα, McCormick-Deering, καθώς και International. Μαζί με τα τρακτέρ Farmall και Cub Cadet, η International ήταν επίσης γνωστή για τις μάρκες οχημάτων Scout και Travelall. Δεδομένης της μνημειώδους σημασίας της για την οικοδόμηση αγροτικών κοινοτήτων, η μάρκα συνεχίζει χαίρει λατρείας στις ΗΠΑ. Η μη κερδοσκοπική κληρονομιά του International Harvester φιλοξενεί μερικές από τις μεγαλύτερες εκδηλώσεις που σχετίζονται με τη γεωργία στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η εταιρεία συχνά μνημονεύεται ως κατασκευαστής σχετικά επιτυχημένων και καινοτόμων "ελαφρών" γραμμών οχημάτων, ανταγωνιζόμενος άμεσα με τους Big Three. Τα πιο συνηθισμένα ήταν φορτηγά. Έκανε ελαφριά φορτηγά από το 1907 έως το 1975, ξεκινώντας από το μοντέλο A Auto Wagon (μερικές φορές ονομάζεται "Auto Buggy").

Οι ρίζες της εταιρείας Μίλερ χρονολογούνται από τη μικρή επιχείρηση που ιδρύθηκε το 1892 από τον Jacob Pfeiffer, John Grether και John Lamparter. Οι τρεις συνεργάτες, ιδιοκτήτες λιανικής εμπορίας ιατρικών προϊόντων και φαρμακευτικά προϊόντα, αποφάσισαν να επενδύσουν τις αποταμιεύσεις τους σε μια πιο φιλόδοξη επιχείρηση: την κατασκευή και εμπορία γαντιών από καουτσούκ για χειρουργικούς σκοπούς. Η γκάμα προϊόντων περιείχε δεκάδες προϊόντα από καουτσούκ, ειδικά σχεδιασμένα για υγιεινή όπως χειρουργικά γάντια, καπάκια μπάνιου, θηλές μπιμπερό, μπουκάλια ζεστού νερού και σφουγγάρια από καουτσούκ. Επιπλέον, παρήγαγαν είδη που σχετίζονται με τον οικιακό καθαρισμό και άλλες δραστηριότητες, όπως σόλες από καουτσούκ για παπούτσια καθώς και μπαλόνια και μπάλες για παιδικά παιχνίδια. Με την ανάπτυξη της αυτοκινητοβιομηχανίας, στη γκάμα τους προστέθηκαν διάφορα μορφοποιημένα μέρη και προϊόντα, όπως ιμάντες και σαμπρέλες από καουτσούκ. Από το 1913 η Miller Rubber Company είχε ήδη εγκαταλείψει την παραγωγή ελαστικών από συμπαγές καουτσούκ και επικεντρώθηκε αποκλειστικά στην τεχνολογία πνευματικών ελαστικών. Από τους 1.200 εργαζόμενους στο εργοστάσιο, 700 σχετίζονταν άμεσα με την παραγωγή ελαστικών, που εκτιμάται ότι έφτανε περίπου τις 1.000 μονάδες ημερησίως. Μετά την οικονομική κρίση που προκλήθηκε από τη κατάρευση του χρηματιστηρίου του 1929, ήρθαν δύσκολες στιγμές για το Miller Rubber Co., καθώς και για μεγάλο μέρος των αμερικανικών εταιρειών στη βιομηχανία ελαστικών. Στις 23 Ιανουαρίου 1930, σε απάντηση μιας προσφοράς της Goodrich, το διοικητικό συμβούλιο της Miller ενέκρινε την πώληση της εταιρείας, μια απόφαση που επικυρώθηκε τον επόμενο μήνα από τους μετόχους. Το όνομα "Miller" συνέχισε να χρησιμοποιείται, αφού ενσωματώθηκε στη λίστα εμπορικών σημάτων Goodrich , με προϊόντα που σχετίζονταν με ελαστικά και με κατάλογο ιατρικών προϊόντων μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1950, οπότε και αποσύρθηκε.

Η Ford Motor Company, γνωστή ως Ford, είναι μια αμερικανική πολυεθνική αυτοκινητοβιομηχανία που έχει την έδρα της στο Dearborn, Michigan, ένα προάστιο του Ντιτρόιτ. Ιδρύθηκε από τον Henry στις 16 Ιουνίου 1903. Το 1927, η Ford αντικατέστησε το Model T με το Model A, το πρώτο αυτοκίνητο με γυαλί ασφαλείας στο παρμπρίζ. Ήταν διαθέσιμο σε τέσσερα στάνταρ χρώματα. Το όχημα πωλήθηκε επίσης στην Ευρώπη, αλλά από το 1932 έως το 1937 αντικαταστάθηκε από κατασκευασμένα αυτοκίνητα στην Αγγλία, Γαλλία και Γερμανία, όπως το Ford Model Y.

2 Πηγές

• Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων-Εφημερίς Η Ακρόπολις
• npress.gr-Η Παλιά Αθήνα-Δεκαετία 1920
• Car and Driver-Η λανθάνουσα εξέλιξη της αυτοκίνησης στην Ελλάδα - Μέρος Β'
• Wikipedia-Bean Cars
• Wikipedia-Willys
• Wikipedia-Kelly-Springfield Tire Company
• Wikipedia-Rudge-Whitworth
• Wikipedia-Dodge
• Wikipedia-Hupmobile
• Wikipedia-Nash Motors
• Wikipedia-Fort Dunlop
• Wikipedia-General Tire
• Wikipedia-REO Speed Wagon
• Wikipedia-International Harvester
• MILLER RUBBER AND THE EXEMPLARY TIRE BUILDER Medrano-Bigas, Pau. Doctoral dissertation. University of Barcelona, 2015 [English translation, 2018.]
• Wikipedia-Ford Motor Company