ΠΕΡΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ

Νοέμβριος του 1923. Η χώρα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο και στις 16 Δεκεμβρίου γίνονται εκλογές.

Η κύρια θεματολογία στις εφημερίδες είναι οι εκλογές, αλλά κυρίως η αντιπαράθεση του Βενιζέλου με τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου σχετικά με το «Πολιτειακό» (ο Βενιζέλος ήταν υπέρ της Συνταγματικής Βασιλείας ενώ ο Παπαναστασίου υπέρ της Αβασίλευτης Δημοκρατίας.

Άλλο κυρίαρχο θέμα είναι το Προσφυγικό, (ανταλλαγή πληθυσμών, το Προσφυγικό δάνειο που καθυστερεί).

Όμως, στις μέσα σελίδες της εφημερίδας “η Βραδυνή” αφιερώνει μια σελίδα με γενικό τίτλο “ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΖΩΗΝ”. Εδώ φιλοξενεί σύντομα άρθρα που αναφέρονται στην μόδα, τα κοσμικά και αυτά τα λεγόμενα περί συμπεριφοράς. Παραθέτω ημερολογιακά κάποια που σταχυολόγησα από την σελίδα αυτή και στο πολυτονικό, όπως στο αρχικό κείμενο.

1 Πέμπτη 22 Νοεμβρίου 1923

Εἰς τὰς διαφόρους ἐπισκέψεις ποὺ θὰ κάμετε προσέξετε πολὺ τὰ ἐξῆς:

Νὰ εἰσέρχεσθε εἰς τὸ σαλόνι ἀθορύβως καὶ προσέχοντες νὰ μὴ σπρώξετε κανένα ἔπιπλο, οὔτε νὰ ξαπλωθῆτε σὲ καμμία πολυθρόνα.

Ἄν πρόκειται περὶ ἐπισκέψεως πένθους ἀποφύγετε νὰ ὁμιλῆτε εἰς τοὺς πενθοῦντας διὰ τὸν μεταστάντα, ἀλλὰ τοὐναντίον προσπαθήσετε μὲ ἄλλας ὁμιλίας νά τοὺς κάμετε νὰ λησμονοῦν κάπως τὴν λύπην τους.

Μὴν προσπαθῆτε νὰ παραδοξολογῆτε διὰ νὰ κάμετε ἐντύπωσιν καὶ νὰ φανῆτε πρωτότυπος ἐστέ μόνον εὐχάριστος.

Ὅταν παίζετε χαρτιά δὲν πρέπει οὔτε νὰ χαίρεσθε ὑπερβολικά ὅταν κερδίζετε οὔτε νὰ λυπεῖσθε καταφανῶς ὅταν χάνετε. Νὰ εἷσθε ἀπαθὴς εἰς τὸ παίξιμόν σας καὶ μὴ λησμονῆτε ὅτι εἰς τὰ χαρτιά μπορεῖ νὰ καταλάβη κανείς τὸν εὐγενῆ ἄνθρωπον ἀπὸ τὸν πρόστυχον, διότι ὁ μὲν πρῶτος παίζει ἱπποτικά ὁ δὲ δεύτερος ὑβρίζει θυμώνει καὶ παίζει μὲ πάθος.

Ὅταν πρόκειται νὰ φύγετε ἀπὸ τὸ σπίτι σας τὸ ὁποῖον ἐπεσκέφθητε περιμείνατε νὰ σταματήση τὴν ὁμιλίαν ἡ οἰκοδέσποινα καὶ τότε σηκώνεσθε καὶ χαιρετᾶτε.

Ἄλλο ἐπίσης δύσκολο ζήτημα εἶναι τὰ ἐπισκεπτήρια.

Ἡ κυρία ἀφήνει ἕνα μόνον ἐπισκεπτήριο, ὁ κύριος ἕνα διὰ τὴν κυρία καὶ ἕνα διὰ τὸν κύριο, τὰ τσακίζουν δὲ πάντοτε εἰς τὴν μίαν γωνίαν, τουθ’ ὅπερ σημαίνει ὅτι ἐπήγατε αὐτοπροσώπως.

Τὰ ἐπισκεπτήρια στέλλονται καὶ ἐντός φακέλλου ἀτσάκιστα ὅμως. Καὶ ἂν πρόκειται περί ἑορτῆς προσθέτετε μέσα δύο-τρία λόγια.

Ἡ κυρία δὲν ἀνταποδίδει ποτέ ἐπίσκεψιν εἰς κύριον.

Ὁ κύριος θὰ ἀφήση τόσα ἐπισκεπτήρια εἰς τὸ σπίτι πού θὰ κάμη ἐπίσκεψιν, ὅσα εἶναι τὰ πρόσωπα χωρίς βεβαίως νὰ ὑπολογίση τὰ παιδιά ἢ τάς Δεσποινίδας.

Ἐνίοτε ὅμως χάριν οἰκονομίας ὅταν δὲν πρόκειται διὰ πολύ ξένους δύναται νὰ ἀφήση καὶ ἕν ἐπισκεπτήριον τσακισμένο εἰς τὴν μέσην ὅπερ σημαίνει ὅτι ἡ ἐπίσκεψις εἶναι δι’ ὅλους.

2 Σάββατον 24 Νοεμβρίου 1923

Ὅταν κάθεστε εἰς τὸ τραπέζι νά συλλογίζεσθε πάντοτε πώς ἕνας σοφός εἶπε κάποτε “Διά νά καταλάβης ἕναν ἄνθρωπο κοίταξέ τον πῶς τρώγει”. Λοιπόν προσοχή μεγάλη νά μή παραλείπετε ποτέ τὰ κατωτέρω.

1. Ὁ κύριος δέν κάθεται ποτέ προτοῦ τοῦ ὑποδείξουν ποία θά εἶναι ἡ θέσις του καί τότε περιμένει νά καθήσουν πρῶτα ὅλαι αἱ κυρίαι.
2. Μή παίζετε μὲ τὰ πηρούνια ἤ μὲ τὰ ποτήρια.
3. Μή ζητᾶτε νά σᾶς σερβίρουν δευτέραν φοράν, περιμείνατε νά τὸ κάμουν χωρίς νά τὸ ζητήσετε.
4. Νά ευχαριστήτε τὸν ὑπηρέτη κάθε φοράν πού σᾶς σερβίρει.
5. Μὴ τρῶτε πολύ σάν νά εἶσθε πεινασμένος οὔτε πάλιν νά θεωρῆτε εὐγένειαν τὸ νά φάγετε πολύ ὀλίγον.
6. Μὴ ροφᾶτε ποτέ τὴν σούπαν ὅταν θά σηκώνετε τὸ πιάτο διὰ νὰ μαζεύσητε τὴν τελευταίαν κουταλιάν.
7. Μὴ λερώσετε μὲ τὰ χείλη σας τὸ ποτήρι καὶ διὰ τοῦτο σκουπίζετε καλά τὸ στόμα σας πρὶν πιεῖτε.
8. Ἄν τρώγετε συχνά εἰς ξενοδοχεῖον ἔχετε βεβαίως τὴν ὀρθὴν συνήθειαν νὰ σκουπίζετε τὸ πιάτο, μαχαίρι πηρούνι κτλ. προσέξατε λοιπόν μὴ σᾶς διαφύγη καὶ τὸ κάμετε καὶ εἰς τὸ σπίτι ποὺ εἶσθε προσκεκλημένος, διότι εἶναι προσβολή.
9. Μὴ δαγκάνετε τὸ ψωμί σας, ἀλλὰ κόπτετε τόσον μικρές μπουκιές, ὥστε νὰ τὰς τρώγετε ὁλοκλήρους.
10. Ἄν εἶναι ζεστό τὸ φαγητό μὴ τὸ φυσᾶτε ποτέ διὰ νὰ κρυώση.
11. Τὸ ψάρι τρώγεται μὲ ἰδιαίτερα μαχαιροπήρουνα, ἀλλὰ ἂν δὲν ὑπάρχουν τότε θὰ μεταχειρισθῆτε μόνον τὸ πηρούνι σας μὲ τὸ δεξί χέρι βοηθόντας μὲ ἕνα κομματάκι ψωμί ποὺ κρατᾶτε εἰς τὸ ἀριστερό.

3 Κυριακή 25 Νοεμβρίου 1923

1. Μὴ βουτᾶτε τὸ ψωμί σας εἰς τὴν σάλτσαν.
2. Τρώγετε πάντοτε ἀθορύβως καὶ μὴ γεμίζετε πολύ τὸ στόμα σας, ὥστε ἐν ἀνάγκῃ νὰ μπορῆτε νὰ ἀπαντήσετε ἂν σᾶς ἀποτείνουν τὸν λόγον.
3. Ὁσάκις τρώγετε μακαρόνια νὰ τὰ κόβετε πρῶτα μὲ τὸ πηροῦνι σας εἰς τὸ πιάτο σας, ὥστε νὰ μὴ τὰ βάζετε ὁλόκληρα εἰς τὸ στόμα σας καὶ κρέμωνται.
4. Μὴ τρώγετε ποτέ τὸ τυρί σας μὲ τὸ μαχαίρι, ἀλλὰ νὰ τὸ βάζετε ἐπάνω εἰς ἕνα κομματάκι ψωμί. Ἐπ΄οὐδενί λόγῳ θὰ βάζετε τὸ μαχαίρι εἰς τὸ στόμα.

Εἶνε γνωστόν τὸ ἐπεισόδιον τοῦ ἀειμνήστου Βασιλέως Γεωργίου ὅταν θέλων νὰ παρατηρήση κάποιον ἀξιωματικόν, διότι ἔτρωγε τὸ τυρί του μὲ τὸ μαχαίρι του εἶπε χαρακτηρίζουσαν αὐτόν λεπτήν εἰρωνίαν: “Θὰ κοπῆτε κύριε ταγματάρχα” καὶ ὁ ἀγαθὸς ἀξιωματικός ἀπήντησε μὴ ἐννοήσας ”Δὲν κόπτομαι, Μεγαλειότατε, προσέχω!…”

4 Δευτέρα 26 Νοεμβρίου 1923

1. Ποτέ μὴ βουτᾶτε τὸ ψωμί σας μέσα εἰς βραστό αὐγὸ, ἀλλὰ νὰ τὸ τρώγετε πάντοτε μὲ τὸ κουταλάκι καὶ ὅταν τελειώσετε σπάζετε τὸ τσόφλι μέσα εἰς τὸ πιάτο σας. Μὴ τὸ ἀφήνετε ποτέ μέσα στὴν αὐγοθήκη.
2. Μὴν ἀκουμπᾶτε ποτὲ τοὺς ἀγκῶνας σας ἐπάνω εἰς τὸ τραπέζι.
3. Ὅταν τελειώσετε τὸ φαγητόν ἀφήνετε καὶ τὸ μαχαίρι καὶ τὸ πηρούνι ἴσια ἐπάνω εἰς τὸ πιάτο σας διὰ νὰ καταλάβη ὁ ὑπηρέτης ὅτι ἐτελειώσατε.
4. Προσέχετε νὰ εἶσθε περιποιητικός μὲ τὴν κυρία ποὺ ἐτοποθέτησαν κοντά σας ἤ ἂν εἷσθε κυρία προσπαθεῖτε νὰ ἀποτείνετε τὸν λόγον εἰς τοὺς δύο παρακαθημένους σας.
5. Εἰς τὸ τέλος τοῦ φαγητοῦ θὰ σᾶς φέρουν ἕνα μπόλ γυάλινο ἢ μετάλλινο. Πλύνετε μέσα ἐκεῖ τὰς ἄκρας τῶν δακτύλων σας καὶ σκουπίζεσθε μὲ τὴν πετσέτταν.
6. Θὰ σᾶς συμβεῖ κάποτε νὰ σερβιρισθῆτε κανένα πιάτο ποὺ νὰ σᾶς εἶναι ἄγνωστο, μὴ τὰ χάσετε. Περιμένετε νὰ ἀρχίσῃ νὰ τρώγῃ κάποιος παρακαθήμενος διὰ νὰ ἰδῆτε πῶς τὸ τρώγουν καὶ τότε προσπαθήσατε νὰ τὸν μιμηθῆτε.

Αὐτὸ μοῦ θυμίζει ἕνα νόστιμο ἐπεισόδιον ποὺ ἀνάγεται πάλιν εἰς τὴν παλαιάν ἐποχὴν. Ὁ μακαρίτης Σμολένσκης εἶχε προσκαλέσει εἰς γεῦμα μερικούς ἀξιωματικούς καὶ εἰς τὸ τέλος διὰ φροῦτο προσεφέρθησαν μπανάνες. Οἱ ἀξιωματικοί πρώτην φοράν ἔβλεπαν αὐτὸ τὸ πρᾶγμα καὶ κανείς δὲν ἐπιχειροῦσε νὰ τὸ δοκιμάση, διὰ τὸν ἁπλούστατον λόγον ὅτι δὲν ἤξευραν πῶς τρώγεται.

Ὁ Σμολένσκης ἀντιληφθείς τὴν ἀφορμήν τῆς γενικῆς ἀρνήσεως ἐχαμογέλασε καὶ τοὺς εἶπε μὲ εὐγένειαν “Μὰ γιατί δὲν τρώγετε μπανάνας κοιτάξετε πόσες θὰ φάω ἐγὼ”. Καὶ μόλις ἐκαθάρισε μίαν καὶ ἤρχισε νὰ τὴν τρώγῃ οἱ ἀξιωματικοί ὥρμησαν ὅλοι καὶ ἐντὸς ὀλίγου ἡ φρουτιέρα εἶχεν ἀδειάσει...

5 Τρίτη 27 Νοεμβρίου 1923

Ἡ εὐγένεια ἐπιβάλλεται εἰς τὸν ἄνθρωπον πάσης ἡλικίας, καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς ἀπαραίτητους ὄρους τῆς εὐγενείας εἶναι οἱ νεώτεροι νὰ σέβονται τοὺς γεροντώτερουςˑ ὡς ἐκ τούτου μὴν ἀντιλέγετε ποτέ εἰς μεγαλυτέρους σας, ἔστω καὶ ἂν βλέπετε φανερά πώς ἔχουν ἄδικο. Καὶ κάτι ποὺ πρέπει ἐπίσης νὰ προσέχουν οἱ κύριοι εἶναι νὰ ὑποχωροῦν πάντα ὅταν συζητοῦν μὲ γυναῖκα ἀσχέτως ἡλικίας.

Οἱ νεαροί κύριοι ἂς προσέχουν ἐπίσης νά μὴν κάθονται ποτέ μὲ τὸ ἕνα πόδι ἐπάνω εἰς τὸ ἄλλο ἐμπρὸς εἰς ἡλικιωμένους ἤ εἰς κυρίαν μὲ τὴν ὁποίαν δὲν σχετίζονται πολύ.

Κύριος ποὺ συναντᾷ καθ’ ὁδὸν, ἄλλον κύριον συνοδεύοντα κυρίαν χαιρετᾶ πρῶτος αὐτὴν ἒστω καὶ ἂν εἲνε κατώτερος ἢ γεροντώτερος.

Ὅταν συναντᾷ ἕνας κύριος μία κυρία δὲν πρέπει νὰ τῆς δώση τὸ χέρι ἐκτὸς ἂν αὐτή τοῦ δώση πρώτη.

Ὅταν ὁ κύριος συνοδεύει εἰς τὸ τραπέζι μία κυρία, τὴν πλησιάζει πρῶτα κάνει μίαν μικράν ὑπόκλισιν καὶ κατόπιν τῆς προσφέρει τὸ μπράτσο του. ΄Ἅμα φθάσουν εἰς τὸ τραπέζι περιμένει νὰ ἀφήσῃ αὐτή πρώτη τὸ μπράτσο του καὶ ὄχι αὐτὸς τὸ δικό της.

‘Ὅταν εἰσέλθη ἕνας κύριος εἰς τὸ σαλόνι χαιρετᾷ πρῶτα τὴν κυρία τοῦ σπιτιοῦ μὲ μία ὑπόκλισι καὶ περιμένει νὰ τοῦ δώση τὸ χέρι ὅπως εἴπαμεν ἀνωτέρω, ἀκολούθως χαιρετᾷ τὰς ἄλλας κυρίας καὶ στὸ τέλος τὸν κύριο τοῦ σπιτιοῦ. Ὕστερα χαιρετᾷ τοὺς διαφόρους γνωρίμους του γυρίζοντας σιγά-σιγά μέσα εἰς τὰ σαλόνια χωρίς θόρυβον.

Ὅταν σφίγγεται τὸ χέρι κυρίας νὰ εἲνε ἐλαφρὰ ἡ χειραψία, διότι τὸ πολύ σφίξιμο πληγώνει τὰ δάκτυλα ποὺ φοροῦν δακτυλίδια.

6 Τετάρτη 28 Νοεμβρίου 1923

Ἀποφεύγετε ὅσο μπορεῖτε τὰ μυστικά ὅταν εὑρίσκεσθε εἰς συντροφιάν – οἱ ἄλλοι νομίζουν ὅτι ὁμιλεῖτε ἐναντίον τους – ἀλλὰ ἐὰν τύχη ἄλλοι νὰ ἔχουν τὴν ἀγένειαν νὰ τὸ κάμουν τότε μὴ δείξετε ποτέ ὅτι τὸ ἐπροσέξατε ἢ μὴ προσπαθήσετε νὰ ἀκούσετε τὶ λέγουν, εἴνε ἐξ ἴσου ἀγενές.

Κύριος ποὺ συναντᾶ μίαν κυρίαν ἤ δεσποινίδα γνωστή του δὲν τὴν συνοδεύει ποτέ ἂν προηγουμένως δὲν τῆς ζητήση τὴν ἄδειαν. Αὐτὸ ἀπαιτεῖ ἡ στοιχειώδης εὐγένεια. Καὶ ὅταν τοῦ δοθῇ ἡ ἄδεια τότε τῆς δίδει ἀμέσως τὰ δεξιά. Εἰς τὴν καθ’ ὁδὸν συνάντησιν ὁ κύριος ἐφ’ ὅσον ὁμιλεί εἰς κυρίαν ἢ Δεσποινίδα μένει ἀσκεπὴς καὶ δὲν βάζει τὸ καπέλλο του πρὶν τοῦ δοθεῖ ἡ ἄδεια.

Ὅταν εὐρεθῆτε εἰς ἕνα σαλόνι ποὺ παίζουν πιάνο, ἄλλο ὄργανο ἢ τραγουδοῦν δὲν εἴνε διόλου εὐγένεια νὰ ἀρχίσετε τὴν κουβέντα. Ὅσο καὶ νὰ μὴν εἷσθε μουσικός ἢ καὶ ἐλεεινή νὰ εἶναι ἡ ἐκτέλεσις πρέπει νὰ ἀκοῦστε χωρίς νὰ ὁμιλῆτε, ἄλλως εἶναι προσβολή πρὸς τὴν οἰκοδέσποινα.

Ἂν ἀντιληφθῆτε ὅτι κάποιος ἔχει τὸ ἐλάττωμα νὰ μὴν ἀκούει καλά προσπαθήσετε νὰ τοῦ ὁμιλεῖτε δυνατώτερα χωρίς νὰ του δώσετε νὰ αἰσθανθῇ τὴν πάθησίν του.

7 Πέμπτη 29 Νοεμβρίου 1923

Ὅταν δίδετε γεῦμα εἰς τὸ σπίτι σας προσέχετε πολύ πῶς θὰ τοποθετήσετε τοὺς προσκεκλημένους σας. Ἡ οἰκοδέσποινα θὰ καθήση εἰς τὸ ἓν ἄκρον τῆς τραπέζης καὶ ὁ κύριος τοῦ τραπεζιοῦ εἰς τὸ ἄλλο. Τότε δὲ ἡ μὲν κυρία θὰ βάλη εἰς τὰ δεξιά τῆς τὸν κύριον ποὺ θέλει νὰ τιμήση περισσότερον (κρίνουσα αὐτόν ἀναλόγως τῆς θέσεως, τὴν ὁποίαν κατέχει ἐν τῇ κοινωνία, καὶ οὐχί ἐκ τῆς ἡλικίας) εἰς δὲ τὰ ἀριστερά της τὸν ἀμέσως κατώτερον.

Το ἴδιον κάμνει καὶ ὁ κύριος μὲ τὰς κυρίας ἤ δεσποινίδας.

Οἱ κύριοι δὲν φιλοῦν ποτέ τὸ χέρι δεσποινίδος ἀλλὰ μόνον κυρίας καὶ τὸ κάμνουν μὲ λεπτότητα σκύβοντας καὶ ὄχι σηκώνοντας τὸ χέρι πρὸς τὰ χείλη των.

Ὅταν πέρνετε τσάϊ μὴ βουτᾶτε ποτέ τὰ μπισκότα ποῦ σᾶς προσφέρουν μέσα εἰς τὸ φλυτζάνι σας, ἀλλὰ νὰ τρώγετε ὀλίγο μπισκότο καὶ νὰ πίνετε τσάϊ. Ἂν εἷσθε εἰς πολύ φιλικόν κύκλον τότε ἐπιτρέπετε νὰ παραβῆτε αὐτόν τόν ὅρον ἀλλὰ πῶς; Κόπτοντας μικρές βουκὲς καὶ βουτῶντας τὸ κομματάκι ποῦ θὰ φάγετε ὁλόκληρον.

8 Πηγή

Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων-Εφημερίς Η Βραδυνή