Βάση

Υποστήριγμα του φωτογραφικού γαλακτώματος συνήθως είναι από γυαλί, χαρτί ή πλαστικό.

Μια κλασσική φωτογραφία αποτελείται από τρία διαφορετικά μέρη :

• Το υποστήριγμα ή βάση
• το συνδετικό μέσο
• το τελικό υλικό της εικόνας

Ως υλικά βάσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν το γυαλί, το πλαστικό ή το χαρτί επικαλυμμένο ή όχι με μια ρητίνη.

Το γυαλί έχει εξαιρετικές ιδιότητες σαν φωτογραφική βάση, όμως παρουσιάζει ένα μηχανισμό κατάρρευσης από την υψηλή υγρασία γνωστή ως “αρρώστια του γυαλιού ή γυαλί που κλαίει”. Τα άλατα που δημιουργούνται στην επιφάνεια του γυαλιού απορροφούν υγρασία από την ατμόσφαιρα και αρχίζουν να ρέουν πάνω στην επιφάνεια του γυαλιού (“δάκρυσμα ή ίδρωμα του γυαλιού” ). Επίσης το γυαλί μπορεί να χάσει την αρχική του διαύγεια και διαφάνεια και σταδιακά να θολώσει.

Τα πλαστικά έχουν χρησιμοποιηθεί ως βάσεις αρνητικών και κινηματογραφικών ταινιών για σχεδόν 100 χρόνια. Το πρώτο πλαστικό ήταν η νιτροκυτταρίνη, η οποία αποσυντίθεται σε υψηλή θερμοκρασία με την έκλυση οξειδίων του αζώτου. Η αποσύνθεση αυτή συνοδεύεται από αποπολυμερισμό του φιλμ οπότε θρυμματίζεται σε μικρά τεμαχίδια. Περισσότερο δραματικός είναι ο κίνδυνος της αυτανάφλεξης εάν μεγαλύτερες ποσότητες νιτροκυτταρίνης κρατιούνται μαζί. Η νιτροκυτταρίνη χρησιμοποιήθηκε μέχρι περίπου το 1950 και αντικαταστάθηκε από την οξική κυτταρίνη γιατί η τελευταία δεν αυταναφλέγεται. Ωστόσο με τα χρόνια φάνηκε ότι ούτε το φιλμ αυτό είναι σταθερό. Η υψηλή σχετική υγρασία και η θερμοκρασία επιταχύνει την αποσύνθεσή του (υδρόλυση) απελευθερώνοντας οξικό οξύ που έχει τη μυρωδιά του ξυδιού, αφού το ξύδι είναι βασικά διάλυμα οξικού οξέος σε νερό ~5% (“το σύνδρομό του ξυδιού”). Σήμερα ο πολυεστέρας (PET) θεωρείται το πιο σταθερό πλαστικό υλικό για τη βάση της φωτογραφίας ( εμπορικό προϊόν Estar).

Τέλος το χαρτί είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα υλικά εκτύπωσης της θετικής εικόνας. Σαν βάση για θετικές εικόνες το χαρτί εμφανίστηκε το 1840 και χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα. Το χαρτί αποτελείται από ίνες κυτταρίνης οι οποίες μπορούν να οξειδωθούν από το ατμοσφαιρικό οξυγόνο προκαλώντας αποσύνθεση. Τα προϊόντα της οξείδωσης μπορούν να σπάσουν τις μικρομοριακές αλυσίδες της κυτταρίνης. Το ίδιο συμβαίνει εάν η κυτταρίνη εκτεθεί σε οξύ ή φορμαλδεϋδη που μπορεί να έχουν προστεθεί στο χαρτί κατά τη διάρκεια της παρασκευής του. Ωστόσο η ίδια επίδραση μπορεί να προέλθει από την ατμοσφαιρική ρύπανση και τα χημικά από τις διεργασίες φιξαρίσματος και ανάπτυξης. Ένα σύγχρονο προϊόν εκτύπωσης είναι το φωτογραφικό χαρτί επικαλυμμένο με ρητίνη, αλλά είναι λιγότερο σταθερό από το παραδοσιακό χαρτί.

Πηγή

• Το Βιβλίο της Έγχρωμης Φωτογραφίας

Adrian Bailey & Adrian Holloway Εκδόσεις Σ.Μωρεσόπουλος & Σια ΕΠΕ

• ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΝΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Evrykleia Karagiannidou